miércoles, 13 de diciembre de 2023

TEXTO II CÉSAR (2º BACH)

Salve!
Aquí tenéis el siguiente texto de César para analizar y traducir. A por ello!!!!

Eodem tempore equites nostri levisque armaturae pedites, qui cum iis una fuerant, quos primo hostium impetu pulsos dixeram, cum se in castra reciperent, adversis hostibus occurrebant ac rursus aliam in partem fugam petebant; et calones, qui ab decumana porta ac summo iugo collis nostros victores flumen transire conspexerant, praedandi causa egressi, cum respexissent et hostes in nostris castris versari vidissent, praecipites fugae sese mandabant.

SATURNALIA CON CÉSAR. 2º BACHILLERATO

TEXTO PARA PRACTICAR ANÁLISIS Y TRADUCCIÓN EN LAS VACACIONES

GUERRA DE LAS GALIAS VII, 13

Caesar ex castris equitatum educi iubet, proelium equestre committit; laborantibus iam suis, Germanos equites circiter secentos submittit quos ab initio secum habuerant. Eorum impetum Galli sustinere non potuerunt atque, multis amissis, se ad agmen receperunt.
His rebus confectis, Caesar ad oppidum Avaricum profectus est. 

TEXTO DE CÉSAR: DE BELLO GALLICO V, XLVI TRADUCIDO PARA ANALIZAR

Y aquí tenéis el texto de nuestro querido César. Os doy la traducción, tenéis que hacer el análisis sintáctico

Caesar acceptis litteris hora circiter XI diei statim nuntium in Bellovacos ad M. Crassum quaestorem mittit, cuius hiberna aberant ab eo milia passuum XXV; iubet media nocte legionem proficisci celeriterque ad se venire. Exit cum nuntio Crassus. Alterum ad Gaium Fabium legatum mittit, ut in Atrebatium fines legionem adducat, qua sibi iter faciendum sciebat. Scribit Labieno, si rei publicae commodo facere posset, cum legione ad fines Nerviorum veniat. 

TRADUCCIÓN
César, recibida la carta, en la hora undécima del día, al instante envía un mensajero a tierras de los Belovacos al cuestor M. Craso, cuyo campamento de invierno distaba de él 25 millares de pasos; ordena que la legión salga a media noche y que venga rápidamente a él. Craso sale con el mensajero. Envía otro al legado Gayo Fabio, para que lleve la legión a los límites de los Atrebates, por donde sabía que debía ser hecha la marcha. escribe a Labieno, (que) si puede hacerlo con provecho del estado(de lo público), venga con la legión a los límites de los Nervios. 

ANÁLISIS 
La oración de SI…POSSET: oración adverbial condicional.
Se supone un UT omitido que se construye con el subjuntivo VENIAT y sería oración sustantiva CD de SCRIBIT

TEMA DE CULTURA: POESÍA. 2º BACHILLERATO

SALVE! Os he rehecho el tema de la poesía elegíaca, he quitado algunas cosas de Horacio porque ya no piden los tópicos y he reducido esa parte, y os he añadido lo que este año piden de Ovidio. Como tenéis que leer las Metamorfosis que os dije, os las he puesto al final y podemos comentarlas o resumirlas en clase. 

ORACIONES DE RELATIVO

Una oración de relativo puede estar introducida en latín por un pronombre relativo, un adjetivo relativo o un adverbio relativo.
 a) En latín solo hay un pronombre relativo que es qui quae quod (en castellano es “quien”, “el cual”, “que”).
 El pronombre relativo va normalmente referido a una palabra que se encuentra en la oración principal, llamada antecedente, con el que concuerda obligatoriamente en género y número, exactamente igual que en castellano.
  Ejemplo: Pueri, quibus magister praemia promisit, maiore cura laborabunt
“Los niños, a los que el maestro prometió premios, trabajarán con mayor cuidado”
(la oración de relativo es quibus magister praemia promisit; quibus es un dativo plural, CI de promisit, y va referido a una palabra de la oración principal que es pueri, sujeto de laborabunt; pueri es un nominativo plural masculino, mientras que quibus es dativo plural masculino: el antecedente y el relativo coinciden en ser masculinos y plurales).
Una oración de relativo que lleva antecedente tiene la misma función que un adjetivo: si yo digo “los niños que han nacido en Roma”, la oración de relativo “que han nacido en Roma” es equivalente a un adjetivo (= los niños romanos); como lo habitual es que el relativo lleve antecedente, a la oración de relativo también se la denomina adjetiva. Pero a veces ocurre que tenemos un relativo sin antecedente: en este caso la oración de relativo se sustantiva, exactamente igual que un adjetivo que no lleve sustantivo con el que pueda concordar; en “los hombres prudentes”, “prudentes” es un adjetivo que concuerda con “hombres”, pero si quitamos el sustantivo y decimos “los prudentes”, el adjetivo se ha sustantivado; lo mismo ocurre con la oración de relativo: en la frase anterior “los niños que han nacido en Roma”, la oración de relativo modifica al sustantivo “los niños” (el antecedente) exactamente igual que si se tratara del adjetivo romanos (= los niños romanos); pero si le quitamos el antecedente y decimos “los que han nacido en Roma”, la oración adjetiva de relativo se ha sustantivado, igual que si hubiéramos dicho “los romanos”.

b) El adjetivo relativo latino es exactamente el mismo que el pronombre relativo, es decir, qui quae quod; entonces, ¿cómo sabemos que es adjetivo y no pronombre? Muy fácil: si es adjetivo lleva detrás de él, es decir, dentro de la oración de relativo, un sustantivo con el que el adjetivo qui quae quod concuerda en género, número y caso, como cualquier adjetivo; en cambio, si fuera pronombre, no concordaría con ningún nombre dentro de su oración. Por ejemplo:
Legati venerunt Athenas pevenerunt, quae urbs Graeciae caput erat
quae, un nominativo singular femenino, concuerda en género, número y caso con el sustantivo urbs, que está dentro de la oración de relativo, siendo, pues, un adjetivo; quae urbs es el sujeto de erat, mientras que caput es el atributo; la traducción literal es: “los embajadores llegaron a Atenas, la cual ciudad es la capital de Grecia”. Pero está claro que en castellano no nos expresamos así: no podemos decir “la cual ciudad”. Entonces lo mejor es convertir el adjetivo relativo en pronombre relativo. ¿Cómo? Muy fácil: sabemos que en la oración del ejemplo anterior quae es un adjetivo relativo porque concuerda en género, número y caso con el sustantivo urbs; por tanto, si no estuviera urbs, quae sería un pronombre; pero no podemos suprimir alegremente una palabra: ¿cómo hacemos entonces? Sacamos de la oración de relativo la palabra urbs y la traducimos entre ambas oraciones: “los embajadores llegaron a Atenas, ciudad que era la capital de Grecia”, con lo que ya tenemos una oración con perfecto sentido en castellano.
c) La oración de relativo también puede estar introducida por un adverbio relativo; los adverbios relativos en latín son: ubi (donde, en donde), quo (a donde), unde (de donde) y qua (por donde):
venit in urbem unde amicus suus exierat
“llegó a la ciudad de donde había salido su amigo”;
se trata de una oración de relativo (unde... exierat) introducida por un adverbio relativo (unde); esta oración de relativo va referida a in urbem, que es el antecedente: el adverbio relativo no puede concordar con el antecedente en género y número, como el pronombre relativo, ya que un adverbio relativo no tiene ni género ni número; simplemente sabemos que in urbem es el antecedente por el sentido. En otra frase como
equum invenit ubi eum reliquerat
“encontró el caballo donde lo había dejado”,
la oración de relativo, introducida por un adverbio relativo (ubi) no lleva antecedente, por lo que se trata de una oración de relativo sustantivada: ubi eum reliquerat es CCL en donde de invenit.

            El modo de la oración de relativo es el indicativo, pero a veces también podemos encontrarla en subjuntivo: cuando aparece en subjuntivo tiene un matiz de posibilidad o es equivalente a una oración circunstancial, la mayoría de las veces final, consecutiva o causal:
Galli legatos miserunt qui pacem peterent
(la oración de relativo qui pacem peterent lleva su verbo en subjuntivo -peterent es pretérito imperfecto de subjuntivo-; qui, un nominativo plural masculino, es el sujeto de peterent y va referido a legatos, acusativo plural masculino, CD de miserunt; al ir el verbo de la oración de relativo en subjuntivo puede tener esta oración un matiz de posibilidad (los galos enviaron a unos embajadores los cuales posiblemente pedirían la paz) o un matiz circunstancial final (los galos enviaron embajadores los cuales pidieran la paz = para que pidieran la paz).

            El relativo en genitivo (cuius, quorum, quarum, quorum) además de ser traducido por del cual, de la cual, de los cuales o de las cuales, puede ser también traducido por cuyo, cuya, cuyos, cuyas:
Videtis urbem, cuius muri a Graecis deleti sunt
cuius, genitivo del pronombre relativo, con la función de CN del sujeto muri, va referido a urbem, su antecedente; la traducción literal es veis la ciudad de la cual los muros fueron destruidos por los griegos (= cuyos muros fueron destruidos por los griegos).
Scriptor cuius libros legisti Hispanus est
cuius, genitivo con la función de CN, lleva como antecedente a scriptor; la traducción es: el escritor del cual los libros has leído es hispano (= cuyos libros has leído).
Galli quorum oppidum a Romanis deletum est se tradiderunt
quorum, genitivo plural, leva como antecedente a Galli; la traducción es: “los galos, de los que la ciudad fue destruida por los romanos, se entregaron (= cuya ciudad fue destruida por los romanos)”.
illi, quorum poetarum opera legimus, in aeternum vivunt
quorum, un genitivo plural masculino, como concuerda en género y caso con poetarum, un nombre también en genitivo plural masculino que va dentro de la oración de relativo, es un adjetivo relativo; quorum poetarum va referido a illi. la traducción literal es: “aquellos, de los cuales poetas la obras leemos, viven para siempre (= aquellos, los poetas cuyas obras leemos, viven para siempre)”.

            En ocasiones tenemos un relativo que forma parte de una oración principal y que debe ser traducido por un demostrativo: se trata del llamado falso relativo o relativo demostrativo o relativo coordinativo; este relativo va siempre detrás de pausa fuerte y no introduce ninguna oración subordinada:
Caesar cum Gallis pugnavit; qui fortes milites erant
“César luchó contra los galos; estos eran unos soldados valientes”.
La oración qui... erant no es ninguna oración subordinada: si lo fuera, ¿cuál sería su principal? La de pugnavit no podría serlo puesto que una oración principal no puede estar separada de su subordinada por una pausa fuerte; por tanto, las dos oraciones son principales, yuxtapuestas entre sí; qui, que va detrás de pausa fuerte, es un falso relativo y por eso lo hemos traducido por un demostrativo.
Caesar cum Gallis pugnavit; qui barbari flumen transierant
“César luchó contra los galos; estos bárbaros habían cruzado el río”.
Qui barbari... transierant es una oración principal, yuxtapuesta a la de pugnavit; qui, un adjetivo relativo porque concuerda con barbari que va dentro de su oración, es un falso relativo y por eso lo hemos traducido por un demostrativo.

miércoles, 29 de noviembre de 2023

SUBORDINADAS ADVERBIALES FINALES. LATÍN II

Salve!
Aquí tenéis el resumen del tema de sintaxis que vimos el otro día. ¡A disfrutarlo!

Las oraciones adverbiales finales expresan el fin o la intención.
Se construyen en latín con:
UT (UTI)  + subjuntivo
NE (forma negativa) + subjuntivo

Se traduce para que, para que no o también puede usarse para+infinitivo, sobre todo si el sujeto de la oración principal y de la subordinada coinciden.

Ejemplo:
Legum omnes servi sumus, ut liberi esse possimus: todos somos esclavos de las leyes, para que podamos ser libres /para poder ser libres

En latín hay otras formas de expresar la finalidad y que podemos encontrar en los autores que traducimos este curso:
- relativo con verbo en subjuntivo
- participio de futuro en nominativo: Athenas undique adulescentes conveniebant philosophos audituri
- supino (dependiendo de verbos de movimiento): venio rogatum: vengo a pedir
- gerundio o gerundivo:  ad+acusativo: parati sumus ad iter faciendum: estamos preparados para hacer el camino
                                        genitivo+causa o gratia: hoc non feci inflamandi tui causa: no hice esto para enfadarte
                                        dativo

LATINISMOS. 2º BACHILLERATO

PRÁCTICA

Los latinismos son expresiones en latín que se han mantenido fijas en nuestra lengua. Intenta explicar su significado y haz tu propia lista de latinismos añadiendo los que conozcas y no estén en esta entrada:
Deficit
Et cetera
Verbi gratia
In flagranti
Superavit
Post data
Urbi et orbi
Via crucis
De incognito
Idem
Ipso facto

martes, 28 de noviembre de 2023

ORACIONES CAUSALES

Salve:
Aquí tenéis un esquema de las subordinadas adverbiales causales que veremos la semana que viene en clase:

CAUSALES
Nexos:
quod + indicativo / subjuntivo
quia + indicativo / subjuntivo
quoniam + indicativo /subjuntivo

CUM + presente de subjuntivo / prt. perfecto de subjuntivo
Cuidado con no confundir el CUM causal con el CUM Histórico que, como recordaréis se construye con p. imperfecto de subjuntivo o pluscuamperfecto de subjuntivo.
Causa negativa: non quod, non quia + subjuntivo

Traducción: porque, puesto que, ya que, como. En español casi siempre va con el verbo el indicativo. Si lleva subjuntivo en latín, conviene matizar la traducción.

Los Aduátucos regresan a sus casas… César, De Bello Gallico

Aduatuci, de quibus supra scripsimus, cum omnibus copiis auxilio Nerviis venirent, hac pugna 



nuntiata, ex itinerario domum reverterunt;  cunctis oppidis castellisque desertis, sua omnia in unum 



oppidum egregie natura munitum contulerunt. 



NOTAS: Los aduátucos y los Nervios son dos pueblos de la actual Bélgica.  

RECUERDA: CUM+SUBJUNTIVO … 

miércoles, 15 de noviembre de 2023

TEXTO 1 LATÍN 2º BACHILLERATO

 CAESAR, POSTQUAM PER EXPLORATORES COMPERIT SUEBOS SESE IN SILVAS RECEPISSE,



INOPIAM FRUMENTI VERITUS, QUOD MINIME OMNES GERMANI AGRICULTURAE 



STUDENT, CONSTITUIT NON PROGREDI LONGIUS; SED, NE METUM REDITUS SUI 



BARBARIS TOLLERET ATQUE UT EORUM AUXILIA TARDARET, PRAESIDIUM COHORTIUM 



DUODECIM PONTIS TUENDI CAUSA PONIT ET MONET UT IGNES IN CASTRIS FIERI 



PROHIBEAT.

martes, 14 de noviembre de 2023

GERUNDIO Y GERUNDIVO. 2º BACHILLERATO


SALVE DISCIPULI

Aquí tenéis un breve resumen del gerundio y el gerundivo. Parecen hermanos pero no lo son, los dos son difíciles de traducir cuando aparecen. Con este resumen lo veréis más claro.

GERUNDIO
Es un sustantivo verbal y se declina como un neutro de la 2ª declinación. sirve de declinación al infinitivo. No concierta con ningún elemento de la oración.
No tiene N. ni V. y carece de plural:
Ac. amandum (a amar, uso preposicional)
DG. amandi (de amar)
D. amando (a/para amar)
Ab. amando (amando)
El acusativo generalmente lleva la preposición ad y tiene un valor final (a o para + infinitivo).
EJEMPLOS:

naves paratae erant ad navigandum las naves estaban preparadas para navegar
milites oppidum ceperunt los soldados tomaron la ciudad luchando (mediante la lucha), el gerundio en ablativo tiene valor instrumental.

GERUNDIVO
Se usa con verbo transitivo y es un adjetivo verbal en -ndus, concierta con un sustantivo en la oración.
Se declina en todos los casos y tiene los tres géneros.
Ejemplos:
cupidus sum videndae patriae estoy ansioso de ver mi patria
diem statuit rei gerendae señaló la fecha para realizar el asunto (dativo final)
Caesar in minora castra operis perspiciendi causa venit César acudió al campamento menor por causa de inspeccionar la obra  (para inspeccionar la obra)






jueves, 9 de noviembre de 2023

TEXTO DE CÉSAR: Guerra de las Galias I, 46


TEXTO NUEVO: 


Dum haec in conloquio geruntur, Caesari nuntiatum est equites Ariovisti propius tumulum accedere et ad nostros adequitare, lapides telaque in nostros coicere. Caesar loquendi finem fecit seque ad suos recepit suisque imperavit ne quod omnino telum in hostes reicerent. Nam etsi sine ullo periculo legionis delectae cum equitatu proelium fore videbat, tamen committendum non putabat ut, pulsis hostibus, dici posset eos ab se per fidem in conloquio circumventos.



Notas:
ne: introduce oración sustantiva negativa
quod: adjetivo indefinido que acompaña a telum
etsi: introduce oración concesiva: aunque, su verbo es videbat
committendum: gerundio no se debía confiar, no confiando
circumventos: se supone esse

martes, 7 de noviembre de 2023

TEXTO 2º BACHILLERATO (CLASE)

B. G. I, 7

Cum Caesari nuntiatum esset eos per provinciam nostram iter facere conari, maturat ab urbe proficisci et quam maximis potest itineribus in Galliam ulteriorem contendit et ad Genuam pervenit. Provinciae toti quam maximum potest militum numerum imperat (erat omnino in Gallia ulteriore legio una), pontem qui erat ad Genuam iubet rescindi.

Conjugación perifrástica en Latín

SALVE DISCIPULI
OS PONGO UN ENLACE PARA QUE VEÁIS LA CONSTRUCCIÓN QUE TENEMOS QUE VER MAÑANA Y QUE APARECE EN EL TEXTO QUE VAMOS A TRABAJAR EN CLASE.

PERIFRASIS LATINA

lunes, 6 de noviembre de 2023

ORACIONES TEMPORALES

Las oraciones adverbiales temporales expresan diversas relaciones temporales con la proposición principal.
Conjunciones
- Con indicativo:
CUM cuando
DONEC mientras, hasta que
DUM: mientras
POSTQUAM después (de) que, después de + infinitivo
- Con subjuntivo:
DUM hasta que
ANTEQUAM antes (de) que

CUM histórico: se construye con pretérito imperfecto de subjuntivo o con pretérito pluscuamperfecto de subjuntivo. Tiene valor temporal-causal. Al + infinitivo, gerundio, como + subjuntivo, cuando, puesto que...
Ej: Caesar, cum id animadverteret, se in castra recipere constituit

Cum sex horas pugnavissent, se in castra receperunt
  

jueves, 2 de noviembre de 2023

Otro texto para vencer el aburrimiento. 2º Bachillerato. De bello Gallico I, 6


Nuevo Texto para casa
  Erant omnino itinera duo, (quibus itineribus domo exire possent): unum per Sequanos, angustum et difficile; alterum per provinciam nostram, multo facilius atque expeditius, [propterea quod inter fines Helvetiorum et Allobrogum, (qui nuper pacati erant)], Rhodanus fluit isque nonnullis locis vado transitur; Allobrogibus sese vel persuasuros esse existimabant, vel vi coacturos esse [ut per suos fines eos ire paterentur].

nota: persuasuros esse y coacturos esse  son infinitivos de futuro 

martes, 24 de octubre de 2023

BELLUM GALLICUM I, 3 Y 5

Aquí tenéis nuevo texto de César para ir preparando, lo haremos en clase pero ya sabéis que es mejor que intentéis al menos analizarlo en casa.


His rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti, constituerunt [iumentorum et carrorum quam maximum numerum coemere, sementes quam maximas facere, (ut in itinere copia frumenti suppeteret), cum proximis civitatibus pacem et amicitiam confirmare.]
Oración sustantiva de infinitivo/CD de constituerunt —- 1. Coemere, 2. Facere, 3. Confirmare 
 In tertium annum profectionem lege confirmat

Ubi iam [se ad eam rem paratos esse] arbitrati sunt, oppida sua omnia 
                                     Inf.perf.V.P
incendunt, frumentum omne, praeterquam quod secum portaturi erant
                                                                                        Part fut.  3ªImp
                                                                                         Perífrasis 
, comburunt

lunes, 23 de octubre de 2023

APUNTES HISTORIOGRAFIA Y ÉPICA ROMANAS. LATÍN II

Salve!
Aquí os dejo el enlace a los apuntes de Historiografía y Épica. Os recuerdo que tenéis que leer el Canto II de la Eneida de Virgilio.

Ánimo!

Apuntes literatura romana

jueves, 19 de octubre de 2023

TEXTO DE LA GUERRA DE LAS GALIAS I, 2

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgentorix. Is, Marco Messala (et) Marco Pisone consulibus, regni cupiditate inductus coniurationem nobilitatis fecit et civitati persuasit ut de finibus suis cum onmnibus copiis exirent. (Dicebat) perfacile esse, cum virtute omnibus praestarent, totius Galliae imperio potiri. 
De entre los Hervecios, Orgentorix fue el más noble y rico. Él, siendo cónsules Marco Mesala y Marco Pison, llevado por el deseo de poder, promovió una conjuración de la nobleza y persuadió a la ciudadanía para que salieran de sus fronteras con todos sus bienes. Decía que era fácil, al aventajar a todos en virtud, apoderarse por completo del perder de la Galia
Notas: nobilissimus et ditissimus: superlativos 



PARA HACER EN CASA

Id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur: una ex parte, flumine Rheno latissimo atque altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit; altera ex parte, monte lura altissimo, qui est inter Sequanos et Helvetios; tertia, lacu Lemanno et flumine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit. His rebus fiebat ut et minus late vagarentur et minus facile finitimis bellum inferre possent.

ESQUEMA ORACIONES SUSTANTIVAS CON UT Y QUOD

Salvete:
Aquí os mando un resumen-esquema de las oraciones sustantivas con conjunción.
*Muy importante el modo del verbo de la oración subordinada sustantiva.

NEXO                                           MODO VERBAL
Quod  (que)                                           Indicativo
UT     (que)                                            Subjuntivo
NE     (que no)                                       Subjuntivo

La oración subordinada sustantiva cumple dos funciones: Sujeto o Complemento Directo de la oración principal.

1. QUOD: ¡mucho cuidado con confundir la conjunción sustantiva con el pronombre relativo que introduce las oraciones subordinadas adjetivas de relativo! Cuando es conjunción sustantiva se identifica fácilmente ya que carece de antecedente en la oración principal y además no desempeña ninguna función de sujeto u objeto directo en la subordinada.
Ejemplo: Praetereo quod C. Servilius Ahala Maelium occidit
              verbo ppal.+ nexo (introduce or. sub. sust/ CD)

2. UT / NE: estás dos conjunciones dependen de verbos de voluntad (peto, volo...), de ruego (rogo...), de acontecimiento (accido...).
Peto ab his omnibus ut se frumento iuvent
v. ppal+ C. circunstancial+ nexo (introduce or. sub. sust / CD)

3. VERBOS DE TEMOR: si ut y ne dependen de verbos de temor como timeo intercambian sus significados: ut (que no) y ne (que):
Ejemplo: timeo ut venias  /  timeo ne venias
            temo que no vengas / temo que vengas.

Y PARA TERMINAR... AQUÍ TENÉIS UN ENLACE EN EL QUE ENCONTRARÉIS EJERCICIOS PARA PRACTICAR  :)))
UT, NE

PARTICULARIDADES DE LOS TEXTOS DE CÉSAR

 1. ESTILO INDIRECTO EN TODAS SUS CONSIDERACIONES

2.ANÁSTROFE DE LA PREPOSICIÓN (TRAS EL ADJETIVO) EN ALGUNOS SINTAGMAS

3. QUAM+SUPERLATIVO (+POSSUM), SEA ADVERBIO O ADJETIVO, TIENE VALOR INTENSIVO “LO MÁS POSIBLE…”

4. UT CON VALOR EXPLICATIVO

5. HAPLOLOGÍAS EN TEMAS DE PERFECTO CON SUFIJO -V-

6. EXPRESIÓN FACERE CERTIOREM ALIQUEM Y SU PASIVA CORRESPONDIENTE, TANTO EN FORMA PERSONAL COMO EN PARTICIPIO PASADO

7. OMISIÓN DEL INFINITIVO ESSE EN LAS FORMAS COMPUESTAS

8. INTERROGATIVO QUIS USADO EN CUALQUIERA DE SUS FORMAS COMO INDEFINIDO

9. COMPLEMENTO RÉGIMEN EN GENITIVO, DATIVO Y ABLATIVO DE LOS DISTINTOS VERBOS, ASÍ COMO EN ADJETIVOS.

10. EXPRESIÓN OPUS EST+ABLATIVO, SI EL ABLATIVO ES UN PARTICIPIO, POR EJEMPLO “OPUS EST FACTO” SE TRADUCE “NECESARIO HACER”.

11 USO DE DETERMINADOS VERBOS EN VOZ PASIVA (COGO, COEPI, DESINO), EL INFINITIVO QUE RIGEN PUEDE APARECER EN VOZ PASIVA, ALTERANDO LA NORMA SINTÁCTICA: “LAPIDES IACI COEPTI SUNT” “EMPEZARON A ARROJAR PIEDRAS”

12. EXPRESIONES LEXICALIZADAS DE LAS QUE EL DICCIONARIO DA NOTA. 

martes, 3 de octubre de 2023

TEXTO JULIO CÉSAR: BELLUM GALLICUM I

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit.
Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. Qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proeliis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent, aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt.

ORACIONES SUSTANTIVAS DE INFINITIVO

 En Latín se puede construir la oración sustantiva con NEXO o con INFINITIVO.

ORACIONES SUSTANTIVAS DE INFINITIVO

En español—— quiero ir a casa (sujeto yo)

                            Juan dice estar cansado (sujeto Juan)

En Latín la construcción es parecida: sujeto de la oración principal = al sujeto del infinitivo: construcción concertada

                                                            Sujeto de la oración principal diferente al del infinitivo: construcción no concertada

ELEMENTOS:

-VERBO PRINCIPAL (DICO, CREDO, QUAERO, OPORTET, DECET, NECESSE EST, OPUS EST) + VERBO EN INFINITIVO

-ACUSATIVO EN FUNCIÓN DE SUJETO, ATRIBUTO O COMPLEMENTO DIRECTO: 

Credo convivium esse paratum Creo que el banquete está preparado

  Vb. [Ac./Sj    Inf.   Ac. Atributo.]Or. Sust.infinitivo/CD

Cupido me clementem esse Deseo ser yo clemente

TRADUCCIÓN:

1. Transformar el infinitivo del latín en forma personal al español

2. Subordinar esa forma personal mediante la conjunción QUE

3. Poner como sujeto de esa forma lo que en latín era un acusativo.

Dico amicum tuum venire —- digo que tu amigo viene




viernes, 15 de septiembre de 2023

LATIN II: Ejercicios repaso Latín II

SALVETE!
Aquí tenéis un nuevo entretenimiento. Este fin de semana no podéis ir a las tabernae, os toca hacer los ejercicios de Latín. Los corregiremos en clase cuando hayamos visto los resultados de la prueba inicial veremos en clase los errores. ¡GLADIATORES! ES IMPORTANTE REPASAR AHORA, LUEGO SERÁ DEMASIADO TARDE, CÉSAR Y CICERÓN NO NOS DAN TREGUA.

1. Completa la tabla:

N. consul      ------------    -----------   ------------  ------------   -----------   ------------   ------------     

V. ----------      vir              -----------   ------------   -----------  ------------  -------------   ------------

Ac. ----------    -------------    pondus  sagittas    -----------   -----------   ------------   ----------- 

G. ----------  --------------   --------------  -----------    hostium    ---------    -----------      ----------- 

D. ----------  ------------     --------------  -----------   ------------  -------------  senatui      rebus

Ab. ---------- ------------     --------------   ------------  ----------   -------------   ------------  -----------


2. Pon el adjetivo en concordancia con el sustantivo correspondiente:

magistri                  (miser, misera, miserum)
maria                      (altus, alta, altum)
dierum                    (felix, felicis)
civis                        (clarus, clara, clarum)
incolas                    (omnis, omne)

3. Analiza y traduce las siguientes formas verbales. A continuación escribe en el mismo tiempo que está en infinitivo entre paréntesis:
Pugnabamus (monere)
vivemus (pugnare)
veniet (iubere)
laudamini (duco)
monebimur (accipere)
ducti essent (dare)

4. Analiza y traduce las siguientes formas verbales. Cámbialas de voz:
pugnavit
monuimus
dixissem
vixerint
veneras
ceperimus
laudata sunt
muniti eramus
dictum esset

5. Analiza las siguientes formas pronominales. Indica todos los casos posibles:
ME
IPSI
CUIUS
MEI
ILLI
MEUS
ISTIUS
QUA
VOS
EIDEM
HOC
CUI
VOBIS
EGO
NOSTRARUM
SECUM
MIHI
QUI
ISTUD
HORUM
SIBI

viernes, 2 de junio de 2023

LATIN I, autoevaluación final OBLIGATORIA

DISCIPULI
Aquí tenéis la autoevaluación final de gramática. ENTREGA LUNES 5 JUNIO

AUTOEVALUACIÓN FINAL LATÍN I   (C.E. 1.7, 1.1, 1.5, 2.1)

NOMEN:

PRAENOMEN:

1.     Declina los siguientes sintagmas: (2)

                  Populus (2ª) omnis (3ª)                                Res (5ª) publica (1ª)

            Sg                      Pl                                                 Sg                                       Pl

N.

V.

Ac.

G.

D.

Ab.

 

                Manus –us

            Sg.                                 Pl.                                                                                                                                   

N.

V.

Ac.

G.

D.

Ab.

 

2.     Analiza las siguientes formas verbales (persona, número, tiempo y voz) (1)

Statuimus (sto, stas, stare, statui, statum)

Mittuntur

Rexeras (rego)

Dicimur

Fecerint (facio, facis, facere, feci)

Ponebant

Ampliabis

Amamini

 

3.     Declina el siguiente pronombre/adjetivo demostrativo (1)

ILLE                 ILLA                 ILLUD

          

4.     Analiza los siguientes pronombres (caso, número y cuando se pueda género): (1)

Ego

Mihi

Qui

Eius

Quibus

Iste

Quod

Eo:

 

5.     Une el sustantivo con el adjetivo correspondiente (ten en cuenta que deben ir en el mismo caso, género, y número): (1)

 

Sustantivos                                                                 adjetivos

Dominos (2ª)                                                               pulchra

Civem (3ª)                                                                   claris

Maria (3ª)                                                                   doctorum

Hominum (3ª)                                                             caros

Diebus (5ª)                                                                  parvum

Pax (3ª)                                                                       omnia

 

 

 

6.     Conjuga el presente y el pretérito perfecto de la voz activa de los siguientes verbos:

 

Dico, dicis, dicere, dixi, dictum

Audio, audis, audire, audivi, auditum

 

7.     Lee el siguiente texto: (1,5)

Prometheus Iapeti filius primus homines ex luto finxit. Postea Vulcanus Iovis iussu ex 

 

 

luto mulieris effigiem fecit, cui Minerva animam dedit, ceterique dii alius aliud 

 

 

donum dederunt; ob id Pandoram appellabant. 

 

a)     Subraya los verbos del texto y analízalos

b)     Señala los sintagmas preposicionales y analízalos

c)     Identifica la oración de relativo, analízala.

d) Intenta traducir el texto

Lutum –i: lodo, barro (ex luto: del barro)

Iapetus –i: Jápeto (padre de Prometeo))

Fingo, fingere, finxi: formar

Iussus –us: orden, mandato (iussu: por orden de Júpiter)

Iovis: genitivo de Júpiter

Mulier – mulieris: mujer

Effigies-effigiei: estatua

Facio, facis, facere, FECI, factum: hacer

Do, das, dare, DEDI, datum: dar

Anima -ae: alma

Alius aliud donum: cada uno un don 

Donum -i: regalo

Ceteri: los otros (adjetivo en N. plural concertado con dii): ceterique dii: y los demás dioses

Ob id: por esto (preposición + acusativo singular neutro)

Appelo, appellas, appellare, appelavi, appellatum: llamar, dar nombre

 

 

martes, 30 de mayo de 2023

ORACIONES DE PARTICIPIOS LATINOS


SALVETE!
Estas frases son muy útiles para practicar los valores del participio en latín. A por ellas!

Caesar, cognito consilio eorum, ad flumen exercitum duxit.- 

Dux, exploratis regionibus, albente caelo, omnes copias castris eduxit.- 

Igitur, comitiis habitis, consules declarantur M. Tullius et C. Antonius.- 

Te duce, multa maria intravi.- 

Caesar, videns milites ad pugnam paratos, signum dedit.- 

Hostes, a nostris victi, se tradiderunt.- 

Hostes fugerunt suorum corpora in campo relinquentes.- 

Hostibus venientibus, magnus terror omnes invasit.- Obsidibus acceptis, consul profectionem paravit.- 

Consul obsides a Gallis traditos accepit.- 

Me haec dicentem omnes audiverunt.- 

Me haec dicente, omnes tacuerunt.- 

Caesar oppidum capturus cum tribus legionibus pervenit.

TEXTO LATIN I: RELATIVOS, PRONOMBRES, GRADOS DEL ADJETIVO




 

lunes, 22 de mayo de 2023

1º BACHILLERATO: PARTICIPIOS E INFINITIVOS Y: ESQUEMA Y EJERCICIOS

SALVE, ITERUM:
Lo prometido es deuda. Aquí tenéis un esquema del participio y del infinitivo, también os he puesto algún ejercicio de práctica.
VENGA QUE VOSOTROS PODÉIS

- El PARTICIPIO es una forma nominal del verbo, presenta características verbales y nominales ya que es un adjetivo verbal.

PRESENTE ACTIVO---------------------------- amans -amantis
PERFECTO PASIVO---------------------------- amatus -amata -amatum
FUTURO ACTIVO Y PASIVO --------------- Activo: amaturus -amatura -amaturum
                                                     --------------  Pasivo: amandus -amanda -amandum (también llamado gerundivo)

EJERCICIOS:
Analiza los siguientes participios (indica caso, número y tiempo):
facto:
petentes:
venturos:
regnante:
victis:
vocati:
victura:
merito:

Enuncia el participio de presente, perfecto y de futuro activo:
voco -are -avi -atum:
dico -ere dixi dictum:
vinco -ere vici victum
peto -ere -ivi -itum
capio -ere cepi captum

-El INFINITIVO: es un sustantivo verbal, puede realizar las funciones propias tanto de un verbo como de un sustantivo (Sj, CD y Atri).
PRESENTE ACTIVO---------------------------- amare, habere, dicere, audire
                    PASIVO ---------------------------amari, haberi, dici, audiri (1ª, 2ª, 4ª recibe: -ri; 3ª  mixta -i)
PERFECTO ACTIVO ---------------------------- tema de perfecto+-isse: amavisse, habuisse, dixisse, audivisse
                      PASIVO---------------------------- amatum -amatam -amatum esse/fuisse
FUTURO ACTIVO  ------------------------------amaturum -amaturam -amaturum esse/fuisse
                   PASIVO ----------------------------- amandum -amandam -amandum esse/ fuisse

VERBO SUM: INFINITIVO PRESENTE: ESSE
                        INFINITIVO PERFECTO: FUISSE
                        INFINITIVO FUTURO: FUTURUM -AM -UM ESSE
Analiza los siguientes infinitivos:
capiendum esse:
captum fuisse:
statuturum esse:
legi:
lectum esse:
esse:
audiri:

Escribe el infinitivo de presente pasivo de:
ornare:
delere (2):
cupere (3):
punire:☺

lunes, 15 de mayo de 2023

ORACIONES VOZ PASIVA

 LIBERTAS VOBIS A TYRANNIS NON DABITUR



ELEPHANTI ET LEONES IGNE TERRENTUR



AGNUS LUPO DEVORATUS EST



ROMAE QUOTANNIS DUO CONSULES A POPULO CREABANTUR



IN PROELIO PHARSALICO POMPEIUS A CAESARE VICTUS EST


lunes, 8 de mayo de 2023

AUTOEVALUACIÓN VOZ PASIVA LATÍN I

 Como es costumbre, os pongo una autoevaluación para el examen del viernes para que os sirva de práctica y podáis ver cómo va a ser el examen. Podéis entregarla esta semana cuando queráis, cuanto antes mejor para poder tenerla corregida y os sirva de estudio.

Ánimo 💖


1.      1. Analiza las siguientes formas verbales (persona, número, tiempo y voz) (1)

Statuimus (sto, stas, stare, statui, statum)

Mittuntur

Rexeras (rego)

Dicimur

Fecerint (facio, facis, facere, feci)

Ponebant

Ampliabis

Amamini


1.      2. Conjuga el presente y el pretérito perfecto de la voz pasiva de los siguientes verbos:

 

Dico, dicis, dicere, dixi, dictum

Audio, audis, audire, audivi, auditum


1.     3. Escribe el infinitivo de presente pasivo: (1)

Ornare (1):

Delere (2):

Cupere (3 mixta):

Punire (4):

a)  

             4. Subraya las formas pasivas y analízalas 

           Ita res publica tum a novis quattuor imperatoribus tenebatur, Constantino et

 

Maxentio, filiis Augustorum, Licinio et Maximino, novis hominibus.